नवलपरासी पश्चिम, भदौ १५ : पश्चिम नवलपरासीमा केरा खेती गर्दैआएका किसानहरू केराले बजार नपाउँदा चिन्तित भएका छन् । पाकेर तयार भएको केरा अहिले बोटमै कुहिन थाले पनि बिक्री भएको छैन । उखु खेतीबाट पलायन भएका किसानहरू केरा खेतीतर्फ आकर्षित भएपछि नवलपरासीको सुस्ता र प्रतापपुर गाउँपालिकामा केरा खेती गर्ने किसानको सङ्ख्या ह्वात्तै बढेको छ ।
केराले बजार नपाउँदा यस वर्ष किसान निराश छन् । अबको एक दुई हप्ताभित्र केरा बिक्री नभए सबै नष्ट भएर जाने केरा उत्पादक सङ्घका अध्यक्ष लख्खु यादवले बताउनुभयो । “खेतमा केरा पाकेर झरेको छ, पशुलाई खुवाउनु परेको छ । किसानहरू पीडामा छन्” यादवले भन्नुभयो । जमिन भाडामा लिएर केरा खेती गरेका किसानहरू झन पीडामा रहेको बताएका छन् । केरा खेतीबाट मनग्य आम्दानी हुने ठानेर जमिनको भाडा तिरेर केरा खेती गरेका किसानहरू अहिले २० रुपियाँ प्रतिदर्जनमा केरा बिक्री नहुँदा पीडामा रहेका छन् ।
सुस्ता–४, नर्सहीकी चोकमाया घलेले दैनिक पशुहरूलाई केराको घरी काटेर खुवाउँदै आएको बताउनुभयो । जमिन भाडामा लिएर केरा खेती गर्नुभएकी घलेको खेतमा केरा पाकेर भुइँमा खसेको छ । “यस्तो अवस्था आउला भनेर सोचेको थिइनँ, अब ऋण कसरी तिर्ने, परिवार कसरी चलाउने, रुन मन लाग्छ” घलेले भन्नुभयो । गत वर्ष ४५ रुपियाँ प्रतिदर्जनसम्ममा केरा बिक्री गरेका किसानहरू यस वर्ष प्रतिदर्जन २० रुपियाँमा केरा बिक्री गर्न कठिन भएको गुनासो गर्छन् ।
केरा उत्पादक सङ्घ नवलपरासीका अध्यक्ष यादवले निकै सस्तोमा केरा खरिदका लागि व्यापारी आउन थालेको बताउँदै कम मूल्यमा बेचेर किसानको आधा लागत नउठ्ने बताउनुभयो । नवलपरासीको सुस्ता, प्रतापपुर र सरावलमा झन्डै १८ सय बिघा क्षेत्रफलमा केरा खेती हुँदै आएको छ । अहिले नवलपरासीमा मात्र एक लाख मेट्रिक टनभन्दा बढी केरा बिक्रीका लागि तयार भएको केरा उत्पादक सङ्घले जनाएको छ ।
राष्ट्रिय कृषि आधुनिकीकारण कार्यक्रमले सुस्ता र प्रतापपुरलाई केराजोनको रूपमा विकास गरेर केरा खेती प्रवर्धन गर्न विभिन्न सहयोगको कार्यक्रम सञ्चालन गर्दैआएको छ । कार्यक्रम कार्यान्वयन एकाइ रूपन्देहीका प्रमुख नारायण काफ्लेले सिँचाइ पूर्वाधार विकास, बिउबिजन लगायतका विभिन्न कार्यक्रममा सहयोग गर्दैआएको भए पनि केरामा बजारीकरणको ठुलो समस्या देखिएको बताउनुभयो । उत्पादन लागत बढी हुँदा किसानहरूले उचित मूल्य पाउन नसकेको उहाँको भनाइ छ ।
नवलपरासीमा यस वर्ष १० प्रतिशतले केरा खेतीको क्षेत्रफल विस्तार भएको छ । केराले उचित मूल्य नपाउँदा फेरि केरा खेतीबाट पनि पलायन हुनुपर्ने अवस्था सिर्जना भएको किसानहरूले बताएका छन् । लुम्बिनी प्रदेशमा भैरहवा र नेपालगन्ज भन्सार कार्यालयबाट अहिले भारतीय केराको आयात हुँदै आएको छ ।
– विकास अधिकारी
