पहिलो १०० दिनमा ट्रम्प : युक्रेनलाई एक्ल्याउने र रुसलाई प्रोत्साहित गर्ने

वार्सा, ८ वैशाख : डोनाल्ड ट्रम्पले ह्वाइट हाउसमा फर्किएको ‘२४ घण्टा’ भित्र युक्रेन र रुसबीच युद्धविराम गराउने वाचा गर्नुभएको थियो । तीन महिना बितिसक्दा र रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनद्वारा घोषित छोटो इस्टर युद्धविरामका बावजुद युद्ध अझै जारी छ र युद्धविरामको सम्भावना पहिलेभन्दा अनिश्चित छ ।

अमेरिकी राष्ट्रपति आफ्नो प्रशासन र रूसी अधिकारीहरू बीच बारम्बार वार्ता भए पनि मस्कोबाट कुनै पनि प्रमुख छुटहरू निकाल्न असफल हुनुभएको छ र सार्वजनिक रूपमा युक्रेनका युद्धकालीन नेता भोलोदिमर जेलेन्स्कीलाई ‘तानाशाह’ भएको आरोप लगाउनुभएको छ ।

यसैबीच उहाँले पुटिनसँग न्यानो सम्बन्धको खोजी सुरु गर्नुभएको छ । यसले किएभलाई एक्ल्याएको छ भने वासिङ्टन र युरोपबीच फाटो ल्याएको छ । ह्वाइट हाउससँग घनिष्ठ सम्बन्धको सम्भावनामा रुसका धेरैजना खुसी छन् भने युक्रेनमा दीर्घकालीन शान्तिको विचार मलिन भएको छ ।

“केही भइरहेको छैन । वास्तविक शब्दमा, मानिसहरूले हरेक दिन साइरन सुन्छन्, बमहरू देख्छन् र मानिसहरू मारिन्छन्”, किएभ स्कुल अफ इकोनोमिक्सका प्रमुख टिमोफी माइलोभानोभले एएफपीलाई भन्नुभयो, “पुटिनले मूलतः सबैलाई मूर्ख बनाइरहनुभएको छ ।”

ट्रम्पको जनवरीमा पदवहाली भएयता अमेरिकी अधिकारीहरूले युद्धविराममा पुग्ने प्रयासमा रुसी र युक्रेनी प्रतिनिधिमण्डलहरूसँग धेरै चरणको वार्ता गरेका छन् ।

यसैबीच रुसले युक्रेनमाथि आक्रमण जारी राखेको छ । पछिल्ला दुई हप्तामा मात्र ब्यालिस्टिक क्षेप्यास्त्र आक्रमणमा दर्जनौँ मानिस मारिएका छन् । युक्रेनको सेनाले रुसको पश्चिमी कुर्स्क क्षेत्रमा पनि आफ्नो पकड गुमाएको छ । कुर्स्क उनीहरूको एकमात्र उल्लेखनीय सौदाबाजीको चिप थियो ।

“अहिलेसम्म त्यहाँ कुनै परिवर्तन भएको छैन, वास्तवमा हाम्रो सहरमा यो झन् खराब भएको छ”, युक्रेनको सुमीकी २९ वर्षीया फोटोग्राफर अन्ना क्लिस्किनाले ट्रम्पको बारेमा भन्नुभयो । अप्रिल १३ मा दुई रूसी ब्यालेस्टिक मिसाइलहरू क्लिस्किनाको सहरमा प्रहार हुँदा ३५ जनाको मृत्यु भयो र एक सयभन्दा बढी घाइते भएका थिए ।

– उहाँ शोम्यान हुनुहुन्छ –

ट्रम्पको प्रयासका बावजुद युद्धविराममा खासै प्रगति भएको छैन । पुटिनले मार्चमा आफूमाथि प्रस्तुत गरिएको बिना शर्त र पूर्ण युद्धविरामका लागि अमेरिकी–युक्रेनी संयुक्त प्रस्तावलाई अस्वीकार गर्नुभयो । दुवै पक्षले ऊर्जा लक्ष्यहरूमा आक्रमण रोक्न सहमति जनाए । यद्यपि कुनै औपचारिक सम्झौता कहिल्यै स्थापित गरिएन । दुवैले एक अर्कालाई यसको उल्लङ्घन गरेको आरोप लगाए र रुसले शुक्रबार आदेश ‘समाप्त भएको’ बतायो ।

मस्कोको सेना पूर्वी युक्रेनको युद्धभूमिमा गत वर्षको अन्त्यको तुलनामा सुस्त गतिमा अघि बढेको छ । रुसी सेनाले किएभको सेनालाई कुर्स्क क्षेत्रबाट लगभग पूर्ण रूपमा बाहिर धकेलेको छ र युक्रेनको उत्तरपूर्वी सुमी क्षेत्रको सीमावर्ती क्षेत्रहरूमा अघि बढेको छ । युक्रेनी सैनिक ओलेक्सान्डरले ट्रम्पका बारेमा सधैँ ‘नकारात्मक’ धारणा रहेको बताउनुभयो । “र यो यस्तै रहन्छ”, २२ वर्षीय युवाले आफ्नो ब्रेकमा सुमीको बेन्चमा बसेर एएफपीलाई भन्नुभयो, “उहाँ राजनीतिज्ञ हुनुहुन्न, उहाँ एकजना शोम्यान हुनुहुन्छ ।”

ट्रम्प प्रशासनले मार्चमा छोटो समयका लागि युक्रेनलाई सैन्य सहायता कटौती गरेको थियो । यसले किएभलाई ठूलो धक्का दिएको थियो । यो निर्णय ट्रम्पका पूर्ववर्ती जो बाइडेनको युक्रेनलाई समर्थन गर्न ‘जे पनि गर्नुपर्छ, जब सम्म गर्नुपर्छ’ भन्ने नीतिको आश्चर्यजनक परिवर्तन थियो । ट्रम्पले पटक–पटक रुसी कुरा गर्ने विन्दुहरू दोहो¥याउनुभएको छ । उहाँले एक पटक जेलेन्स्कीलाई प्रतिस्थापन गर्न नयाँ चुनावको आह्वान गर्नुभएको थियो । यसलाई उहाँले झूटो रूपमा ‘चार प्रतिशत स्वीकृति रेटिङ’ भएको दाबी गर्नुभएको थियो ।

फेब्रुअरीमा ओभल अफिसमा भएको टेलिभिजन बैठकमा ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई हप्काएर ‘अशिष्ट’ भएको भन्दै वासिङ्टनका सहयोगीहरूलाई स्तब्ध पारेपछि दुईबीचको तनाव चरममा पुगेको थियो । सुमीमा रुसको घातक आक्रमणको केही दिनपछि ट्रम्पले जेलेन्स्की र युक्रेनको आलोचना फेरि गर्नुभयो । “तपाईँले आफ्नो आकारभन्दा २० गुणा ठूलो कसैसँग युद्ध सुरु गर्नुहुन्न”, उहाँले जेलेन्स्कीलाई उल्लेख गर्दै भन्नुभयो ।

रुसले फेब्रुअरी २०२२ मा आफ्नो छिमेकीमाथि आक्रमण गरेको थियो ।

– जसको कमी छ त्यो शान्ति हो –

ट्रम्पले रुसलाई सम्झौता गर्न ‘अगाडि बढ्न’ आदेश दिँदै र गत महिना एनबिसी न्युजलाई पुटिनसँग ‘रिसाएको’ बताउनुभएको थियो । तर स्वर पहिलेभन्दा बढी मेलमिलापकारी छ । वासिङ्टनले संयुक्त राष्ट्रसङ्घमा दुई पटक मस्कोको पक्षमा मत दिएपछि क्रेमलिनले मार्चमा ट्रम्पको विदेश नीतिमा नाटकीय परिवर्तन धेरै हदसम्म रुसको दृष्टिकोणसँग मिल्दछ भनेको थियो ।

सानो रुसी सहर भेरेयामा बस्नेहरूका लागि यो पुनर्मिलनले आशाको भावना दिएको थियो । “रुसका लागि सबै कुरा ठिक हुनेछ”, २० वर्षीया वेट्रेस अलिसाले भन्नुभयो, “मैले समाचारमा जे सुनेँ त्यो यो थियो कि पुटिन र ट्रम्पबीच कुराकानी भयो र ती धेरै सफल थिए – मेरो विचारमा जस्तो मलाई लाग्छ तिनीहरू थिए र मलाई लाग्छ हामी त्यसका कारण धेरै राम्रो हुनेछौँ, जुन कुराको कमी छ त्यो शान्ति हो ।”

सैँतीस वर्षीया एलेना सोलोड्काया बढी शङ्कालु हुनुहुन्थ्यो । “तपाईंले राजनीतिज्ञहरूमा आफ्नो आशा राख्नु हुँदैन”, उहाँले भन्नुभयो, “ट्रम्पका बारेमा, होइन ।”