बर्दिया, ९ चैत : हरेक तीन वर्षमा गरिने गैंडा गणना बर्दियामा अनिश्चिकालका लागि स्थगित भएको छ । आर्थिक अभावका कारण यसवर्ष चैतमा हुने भनिएको गैंडा गणना नहुने भएको बर्दिया निकुञ्जले जनाएको छ ।
विदेशी दाताको सहयोगमा हुँदै आएकोमा यसवर्ष सहायता रोकिएपछि गैंडा गणना रोकिएको हो । बर्दिया मात्रै नभइ यसवर्ष राष्ट्रिय स्तरको गणना प्रभावित भएको बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जका प्रमुख संरक्षण अधिकृत अशोक रामले बताए ।
करिब चार महिनाअघि निकुञ्जले गैंडाको संख्या र अवस्था बुझ्न अनुगमन गरेको थियो । गैंडा गणनाका क्रममा २६ वटा गैंडाको गणना भएको उनले जनाए । पछिल्लो पटक गैंडाको अवस्था बुझ्न निकुञ्जका कर्मचारी, नेपाली सेना, राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोषका प्राविधिक टोलीलगायत दश वटा हात्ती परिचालित गरिएको थियो ।
दर्जन बढी गैंडा भारतीय सीमावर्ती कतरनियाघाट वन्यजन्तु सेन्चुरीमा पुगेको अनुमान गरिएको छ । निकुञ्जमा २०२२ मा भएको गणनामा ३८ वटा गैंडा गणना गरिएको थियो । बर्दिया निकुञ्ज हुँदै बग्दै गरेको गेरुवा नदीमा पानी सुकेका कारण केही गैंडा पानी खोज्दै भारतको सेन्चुरीमा पुगेको आशंका गरिएको छ ।
कर्णाली नदीको भंगालो गेरुवा नदीमा ०७१ र ०७४ सालमा आएको बाढीले नदीजन्य पदार्थ थुपारेपछि धार परिवर्तन गर्दा पानी सुक्दै गएको हो । करिब १६ वर्ष यता बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जमा एउटा पनि गैंडा चोरी सिकारका कारण मारिएका छैनन् । कडा सुरक्षा, संरक्षणमा लागेका युवा लगायत समूदायको सहयोगले लामो समयदेखि बर्दिया निकुञ्ज चोरी सिकार शून्य बन्दै गएको प्रमुख संरक्षण अधिकृत डाक्टर अशोक रामले जनाए ।
१६ वर्ष अघिसम्म बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज गैंडा चोरी सिकारका कारण राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय रुपमा सर्वत्र आलोचना खेप्दै आएको थियो । सन् १९८४ मा पहिलो पटक चितवन निकुन्जबाट बर्दियाको गेरुवा र कर्णाली नदी तटीय क्षेत्रमा ५ भाले र ८ पोथीसहित १३ वटा गैंडा स्थान्तरण प्रक्रिया सुरु भएको थियो ।
विगत १६ वर्ष बर्दिया निकुञ्ज गैंडाका चोरी सिकारबाट शून्य भएको र यसलाई निरन्तरता राख्ने प्रमुख संरक्षण अधिकृत डाक्टर अशोक रामले बताए । मध्यवर्ती क्षेत्रका बासिन्दा, संरक्षणकर्मी, चोरी सिकारी नियन्त्रण युवा दस्ता लगायत निकुञ्ज र निकुञ्ज सुरक्षाका लागि तैनाथ नेपाली सेनाको सहयोगले चोरी सिकार शून्य बनेको उनले जनाए ।
द्वन्द्वकाल भने बर्दिया निकुञ्जमा गैंडा चोरी सिकारका कारण लोप हुने स्थितिमा पुगेको थियो । चितवनबाट बर्दिया निकुञ्जमा स्थान्तरण गरिएका ८३ गैंडामध्ये द्वन्द्वकालमा चोरी सिकारीबाट ३६ र प्राकृतिक कारणले २४ वटा मारिएको थियो ।
